Vlada Republike Srpske dostavila je Vijeću sigurnosti UN-a svoj 33. izvještaj u kojem oštro kritikuje djelovanje Christiana Schmidta, visokog predstavnika u Bosni i Hercegovini, tvrdeći da njegovo “nezakonito i autokratsko” ponašanje predstavlja glavni uzrok političke krize u zemlji.
Istovremeno, Republika Srpska insistira na doslovnoj primjeni Dejtonskog mirovnog sporazuma, dok osporava autoritet međunarodnih institucija koje taj sporazum nadgledaju.
Izvještaj tvrdi da Christian Schmidt nije legitimno izabran visoki predstavnik jer, kako se navodi, njegovo imenovanje nije potvrđeno od strane Vijeća sigurnosti UN-a. U tom kontekstu, institucije Republike Srpske odbijaju priznavati njegove odluke, uključujući zakonske akte koje je donio, a koji su izazvali snažnu političku i pravnu reakciju.
Posebna pažnja u dokumentu posvećena je krivičnom gonjenju predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika, koji je osuđen na godinu zatvora zbog nepoštivanja Schmidtovih odluka. Vlada Republike Srpske ovaj slučaj tumači kao “montirani proces” i “šokantan napad na demokratiju”, iako su pravosudne institucije BiH djelovale u skladu s postojećim zakonima koje je visoki predstavnik nametnuo u kontekstu zaštite ustavnog poretka.
Izvještaj je pun optužbi na račun Ureda visokog predstavnika (OHR), koji se opisuje kao “izvor destabilizacije” i “nedemokratski instrument međunarodnog nametanja volje”. Zatraženo je potpuno zatvaranje OHR-a, uz tvrdnju da prisustvo stranih sudija u Ustavnom sudu BiH “krši suverenitet zemlje” i onemogućava evropski put BiH. Međutim, ova tvrdnja zanemaruje činjenicu da upravo međunarodno prisustvo u BiH omogućava očuvanje ravnoteže i funkcionalnosti u zemlji sa složenom političkom strukturom i historijom konflikta.
Vlada Republike Srpske u više navrata ističe da “nema planova za otcjepljenje” i da se zalaže za mir i poštivanje Dejtonskog ustava. Ipak, paralelno se promoviše agenda “vraćanja nadležnosti” koje su, kako se navodi, neustavno prebačene na nivo BiH, čime se u praksi sve češće dovodi u pitanje stabilnost institucija države, kao i povjerenje između entiteta.
U optužbama protiv bošnjačkih stranaka, izvještaj ide korak dalje tvrdeći da te stranke “otvoreno sarađuju s OHR-om” i “opstruiraju dijalog”. Istovremeno, u potpunosti se prešućuje odgovornost vlasti Republike Srpske za često konfrontacijsko ponašanje, uključujući zakonske poteze i retoriku koja izaziva reakcije ne samo u Federaciji BiH, već i među partnerima iz međunarodne zajednice.
Iako izvještaj sadrži poziv na dijalog, sam ton dokumenta, te brojni lični napadi na Christiana Schmidta – uključujući aludiranje na njegove navodne simpatije prema “nacistima” – ozbiljno kompromituju iskrenost takvih poziva. Umjesto argumentovanog pravnog diskursa, dokument često pribjegava dramatičnim i polarizirajućim opisima koji više služe za unutrašnje političke potrebe, nego kao vjerodostojna osnova za međunarodne razgovore.
Vlada Republike Srpske takođe izražava opredijeljenost za evropske integracije, ali EU je više puta jasno stavila do znanja da članstvo u Uniji zahtijeva funkcionalnu državu, poštivanje odluka sudova i jačanje pravne države – vrijednosti koje su sve češće pod pritiskom upravo zbog unilateralnih poteza vlasti u RS-u.
Uprkos tvrdnjama o predanosti miru, sadržaj izvještaja upućuje na sve dublji raskorak između retorike Republike Srpske i međunarodnih standarda demokratskog funkcionisanja. U fokusu nije reforma, već vraćanje na ustavne pozicije koje više odgovaraju interpretaciji vlasti u RS-u, dok se međunarodne institucije koje su učestvovale u obnovi zemlje etiketiraju kao “uzurpatori”.
Izvor: klix.ba
